Trong khuôn khổ Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia 2025 (TECHFEST Việt Nam 2025), ngày 12/12, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố Báo cáo toàn cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam 2025.
Báo cáo cho thấy, sau hơn 10 năm hình thành, hệ sinh thái đã bước vào giai đoạn phát triển sâu rộng, hội nhập mạnh mẽ. Việt Nam hiện có hơn 4.000 startup, 2 kỳ lân và hàng chục doanh nghiệp tiệm cận kỳ lân. Việt Nam trở thành điểm đến đầu tư công nghệ hấp dẫn trong khu vực Đông Nam Á.
Báo cáo toàn cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam năm 2025 được đánh giá có hàm lượng dữ liệu cao hơn so với năm trước, phản ánh sự chuyển hướng của chính sách từ hỗ trợ đại trà sang tập trung nguồn lực cho phát triển chiều sâu.
Một trong những điểm nhấn là kế hoạch thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia với vốn nhà nước ban đầu khoảng 20 triệu USD, hướng tới tối thiểu 100 triệu USD. Các địa phương cũng được khuyến khích thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm sử dụng ngân sách địa phương làm vốn mồi để thu hút khu vực tư nhân và nhà đầu tư quốc tế.
Mục tiêu Net Zero 2050 mở ra cơ hội cho các startup trong lĩnh vực năng lượng sạch, tái chế và tín chỉ carbon
Báo cáo đánh giá hệ sinh thái theo mô hình 5P bao gồm thể chế (policy), tiến bộ (progress), tài chính (capital), tuần hoàn (planet) và tri thức (people). Trong đó, ở khía cạnh tuần hoàn (planet), mục tiêu Net Zero 2050 mở ra cơ hội cho năng lượng sạch, tái chế và tín chỉ carbon, dù Việt Nam vẫn đối mặt thách thức về công nghệ lõi và phụ thuộc nhập khẩu. Trụ cột tri thức chứng kiến sự tăng cường hỗ trợ cho phụ nữ và học sinh sinh viên khởi nghiệp.
Năm 2025, Việt Nam ghi nhận sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI). Dòng vốn tư nhân đổ vào startup AI năm 2024 đạt 80 triệu USD, tăng gấp 8 lần. Báo cáo ghi nhận 170.000 doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ này, tính đến cuối 2025. Cùng với đó là sự nổi lên của ngành bán dẫn, với hơn 50 doanh nghiệp thiết kế vi mạch và 7.000 kỹ sư, gấp đôi sau 3 năm. Hạ tầng số tiếp tục cải thiện, vùng phủ 4G đạt 95% còn vùng phủ 5G cũng đang mở rộng.
Dòng vốn đầu tư mạo hiểm cũng phản ánh sự dịch chuyển theo xu hướng mới. Năm 2024, tổng vốn đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam đạt 398 triệu USD với 118 thương vụ giao dịch. Ba lĩnh vực tăng trưởng mạnh nhất gồm chuyển đổi số với 84 triệu USD (tăng 562%), nông nghiệp công nghệ với 74 triệu USD (gấp 9 lần năm 2023) và AI với 80 triệu USD (gấp 8 lần năm 2023). Ngược lại, dòng vốn đổ vào fintech sụt giảm 61% do thị trường bão hòa.
Năm 2025, công nghệ ứng phó với biến đổi khí hậu nổi lên với động lực từ mục tiêu Net Zero và kế hoạch vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon năm 2026. Báo cáo cho thấy dòng vốn đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam dịch chuyển mạnh sang các startup công nghệ khí hậu, với tỷ trọng gấp đôi mức trung bình toàn cầu.
Ở cấp trung ương, Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính triển khai nhiều chương trình hợp tác và chính sách hỗ trợ, trong đó có Hội nghị thượng đỉnh P4G, cuộc thi Economist Up, Nghị định 198/2025/NĐ-CP về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị định số 97/2025/NĐ-CP về cơ chế ưu đãi khởi nghiệp sáng tạo tại Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia.
Tại địa phương, các hoạt động ươm tạo và hỗ trợ startup tăng mạnh trong năm 2025, song chủ yếu tập trung tại Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Hồng. Các khu vực Tây Nguyên và trung du miền núi phía Bắc vẫn thiếu nguồn lực và chuyên gia.
Báo cáo đồng thời chỉ ra 8 nhóm lĩnh vực khởi nghiệp tiềm năng gồm: công nghệ khí hậu, kinh tế sáng tạo, công nghệ cho người cao tuổi, công nghệ giáo dục, đổi mới ngành nhựa, doanh nghiệp nữ lãnh đạo, xe điện và cộng đồng startup Việt Nam ở nước ngoài…
Ông Lương Văn Thường, Trưởng phòng Khởi nghiệp sáng tạo (Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Việt Nam kỳ vọng đến năm 2030 sẽ có thêm 3 - 4 kỳ lân, tập trung vào 11 công nghệ chiến lược, trong đó ba lĩnh vực ưu tiên là trí tuệ nhân tạo, bán dẫn và công nghệ xanh.