Hội nghị có sự tham gia của lãnh đạo 12 công ty, doanh nghiệp thủy điện tham gia thực hiện đề án điểm và đại diện 4 chủ rừng là cộng đồng bản có diện tích rừng quy mô, tập trung trên địa bàn 2 huyện Mường La, Bắc Yên.
Theo Quy hoạch tỉnh Sơn La thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, toàn tỉnh đã quy hoạch trên 694.700ha đất lâm nghiệp, chiếm 49,27% tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh. Số liệu công bố hiện trạng rừng năm 2023 của tỉnh là 669.797ha, độ che phủ rừng đạt 47,5%. Với quy mô diện tích rừng lớn, rừng trên địa bàn tỉnh Sơn La có vai trò rất quan trọng trong việc chống rửa trôi, xói mòn, điều hòa nguồn sinh thủy, cung cấp nguồn nước cho các công trình thủy điện. Bên cạnh đó, nằm ở vị trí thượng nguồn của sông Đà, sông Mã, địa hình chia cắt mạnh, độ dốc lớn và hệ thống sông suối khá dày đặc, Sơn La có tiềm năng xây dựng thủy điện vừa và nhỏ.
Tính đến tháng 11/2023, Sơn La có 76 thủy điện nhỏ đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết, trong đó 56 dự án đã hoàn thành phát điện lên lưới quốc gia với tổng công suất lắp máy 665,5 MW. Hàng năm, các thủy điện vừa và nhỏ đóng góp 10% tổng thu ngân sách trên địa bàn; góp phần bảo vệ và phát triển rừng đầu nguồn thông qua chi trả phí dịch vụ môi trường rừng. Tuy nhiên, thời gian qua, dưới tác động của biến đổi khí hậu, hạn hán, mưa lũ, chất lượng rừng ngày càng suy giảm, dẫn đến sản lượng điện sản xuất của các nhà máy thủy điện sụt giảm nhiều so với thiết kế, giảm tuổi thọ các công trình thủy điện.
Phát triển rừng bền vững tại một số lưu vực thủy điện nhỏ
Để từng bước nâng cao chất lượng, tăng độ che phủ rừng, huy động các nguồn lực cho công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng, góp phần nâng cao đời sống nhân dân tại các lưu vực thủy điện, UBND tỉnh Sơn La đã chỉ đạo Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng Đề án điểm về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững tại một số lưu vực thủy điện nhỏ.
Đề án điểm được xây dựng trên phạm vi 4 lưu vực thủy điện nhỏ gồm 12 thủy điện: lưu vực Nậm Chiến, huyện Mường La (thủy điện Nậm Chiến 1, Nậm Chiến 2, Chiềng Muôn, Pá Chiến); lưu vực suối Nậm Hồng, huyện Mường La (thủy điện Chiềng Công 1, Nậm Pia); lưu vực suối Nậm Chim, huyện Bắc Yên (thủy điện Nậm Chim 1, Nậm Chim 2, Xím Vàng 2); lưu vực Suối Sập, huyện Bắc Yên, Phù Yên (thủy điện Suối Sập 1, Suối Sập 3). Thời gian triển khai thí điểm từ năm 2023 - 2025.
Ngoài ra, đề án cũng xây dựng 5 mô hình điểm về quản lý, bảo vệ, phát triển rừng bền vững tại các lưu vực thủy điện nhỏ bao gồm: mô hình về quản lý, bảo vệ, phát triển rừng bền vững với việc thí điểm hình thức chi trả dịch vụ môi trường rừng; mô hình tổ chức quản lý sử dụng có hiệu quả nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng cho công tác bảo vệ và phát triển rừng, nâng cao sinh kế cộng đồng lưu vực thủy điện nhỏ, quy mô trên 6.700ha;
Mô hình trồng, khôi phục và phát triển rừng đặc dụng, phòng hộ, bảo vệ môi trường tại các lưu vực thủy điện nhỏ, quy mô 556ha; thí điểm chuyển đổi từ đất canh tác nương sang trồng các loài cây lâm nghiệp bản địa lâu năm có tác dụng phòng hộ tạo nguồn sinh thủy cho các công trình thủy điện nhỏ, số lượng 20.000 cây xanh; thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng theo các chương trình, dự án được UBND tỉnh phê duyệt, quy mô gần 64.500ha rừng.
Tại hội nghị, đại diện dự án Quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học, đại diện nhà tài trợ Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), 12 doanh nghiệp thủy điện cam kết hỗ trợ nguồn kinh phí, đồng hành với tỉnh Sơn La triển khai thực hiện đề án nhằm góp phần cải thiện môi trường, chống biến đổi khí hậu, điều hòa nguồn sinh thủy, cung cấp nguồn nước cho các công trình thủy điện nhỏ.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Nguyễn Thành Công giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai Quyết định phê duyệt Đề án điểm về quản lý, bảo vệ, phát triển rừng bền vững tại một số lưu vực thủy điện nhỏ. Giao Quỹ bảo vệ và phát triển rừng chủ trì, thí điểm hình thức chi trả trực tiếp dịch vụ môi trường rừng; thực hiện nghiêm việc quản lý, sử dụng, chi trả dịch vụ môi trường rừng theo đề án đảm bảo chất lượng, hiệu quả.
Giao UBND huyện Mường La, Bắc Yên chủ trì triển khai xây dựng các mô hình điểm về quản lý, bảo vệ, phát triển rừng bền vững tại một số lưu vực thủy điện nhỏ. Tiếp nhận, quản lý, sử dụng nguồn kinh phí hỗ trợ từ các công ty, doanh nghiệp thủy điện hỗ trợ cho các hoạt động xây dựng mô hình điểm, hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ đề án đã đề ra.
Lãnh đạo UBND tỉnh Sơn La cũng đề nghị các công ty, doanh nghiệp thủy điện thuộc 4 lưu vực triển khai hỗ trợ nguồn kinh phí cho các hoạt động xây dựng mô hình điểm theo nội dung cam kết. Chấp hành đúng, đủ các quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, tài nguyên, bảo vệ môi trường, an toàn đập, giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội, an ninh trật tự và quy định liên quan đến phát triển thủy điện an toàn, bền vững.