Tại Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vừa phối hợp Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo với chủ đề: “Phát triển nhân lực – điều kiện tiên quyết cho kinh tế số và tăng trưởng xanh”.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Khánh Long, Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Nội vụ) nhấn mạnh, nguồn nhân lực là yếu tố nội sinh quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng. Không có nguồn nhân lực chất lượng, mọi chính sách, công nghệ và vốn đều không thể phát huy tối đa hiệu quả. Ông cảnh báo về khoảng cách lớn giữa đào tạo và nhu cầu thực tế khi cả nước vẫn còn nhiều lao động chưa qua đào tạo từ sơ cấp trở lên. Đặc biệt, nhóm lao động phổ thông, tuổi trung niên và lao động nữ tại các khu công nghiệp có nguy cơ bị bỏ lại phía sau nếu không được tái đào tạo kịp thời.
Bà Vi Thị Hồng Minh, Phó Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động (VCCI) cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số và xanh hóa, nhân lực là yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh. Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30% GDP và đạt phát thải ròng bằng 0 vào 2050, đòi hỏi ưu tiên phát triển nhân lực số và xanh. Tuy nhiên, theo Bản tin thị trường lao động quý I/2025, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ mới đạt 28,8%, thiếu cả số lượng lẫn chất lượng, nhất là nhân lực chất lượng cao.
Theo bà Vi Thị Hồng Minh, nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin và công nghiệp số khoảng 150.000 kỹ sư/năm nhưng mới đáp ứng 40 – 50%; riêng ngành bán dẫn cần 5.000 – 10.000 kỹ sư/năm nhưng đáp ứng chưa tới 20%. Đến 2030, cần khoảng 2,5 triệu nhân lực cho chuyển đổi số, chưa kể lĩnh vực năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là khối vừa và nhỏ (SMEs) thiếu nguồn lực cho “chuyển đổi kép” (số và xanh).
Phát triển nhân lực là điều kiện tiên quyết cho kinh tế số và tăng trưởng xanh. (Ảnh minh họa)
Bà Vi Thị Hồng Minh khuyến nghị Nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý, chính sách khuyến khích đào tạo nhân lực số – xanh; đầu tư giáo dục nghề và STEM; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về kỹ năng. Doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược nhân sự dài hạn; tham gia xây dựng chương trình đào tạo; đầu tư công nghệ học tập; gắn mục tiêu kinh doanh với ESG. Cơ sở đào tạo cần cập nhật chương trình sát thực tiễn; tăng hợp tác quốc tế; áp dụng đào tạo kép; phát triển giảng viên chất lượng cao; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số.
Hội thảo gồm 2 phiên tham luận và 1 phiên thảo luận bàn tròn với sự tham gia của các chuyên gia về nhân lực, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh; đại diện một số doanh nghiệp tiêu biểu đầu tư mạnh cho người lao động; đại diện công đoàn ngành, địa phương, công đoàn cơ sở; đại diện các cơ sở đào tạo nghề, trường đại học; các tổ chức xã hội, hiệp hội doanh nghiệp.
Các ý kiến tại hội thảo đã chỉ rõ hơn những yêu cầu mới mà người lao động phải đối mặt: từ kỹ năng số, kỹ năng xanh đến năng lực thích ứng với công nghệ và mô hình lao động mới. Người lao động không chỉ là người thực thi mà còn là một thành tố quan trọng tạo nên năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và của cả nền kinh tế.
Các đại biểu cho rằng, cần sớm hoàn thiện Chiến lược phát triển nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050 gắn với chuyển đổi số và tăng trưởng xanh. Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nhân lực số và xanh. Doanh nghiệp cần đầu tư dài hạn cho đào tạo nội bộ, gắn nâng cấp kỹ năng với lộ trình nghề nghiệp. Công đoàn chủ động thông tin nhu cầu đào tạo, đưa chương trình kỹ năng đến tận cơ sở, đảm bảo mọi nhóm lao động đều có cơ hội học tập công bằng.
Kết luận hội thảo, bà Thái Thu Xương, Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh, đầu tư cho người lao động hôm nay là cách tiết kiệm lớn nhất cho tương lai. Không thể nói đến tăng trưởng xanh hay chuyển đổi số nếu không thay đổi cách nhìn nhận và đầu tư cho nguồn nhân lực. Tổng Liên đoàn sẽ cụ thể hóa tinh thần này thành chương trình hành động, thúc đẩy đào tạo kỹ năng số và kỹ năng xanh, mở rộng liên kết giữa công đoàn – doanh nghiệp – cơ sở đào tạo.