Ngày 16/10, tại TPHCM, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cùng báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp tổ chức Diễn đàn "Vai trò của nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trong phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn văn minh".
Thông tin tại diễn đàn, ông Giáp Mai Thùy, Phó Trưởng phòng Quản lý nước sạch nông thôn, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi cho biết, công tác cấp nước sạch nông thôn trong giai đoạn vừa qua đã góp phần quan trọng giúp đạt được các chỉ tiêu về nước sạch trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (2021 - 2025). Công tác chuyển đổi số trong quản lý cấp nước sạch nông thôn được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.
Bên cạnh đó, các đơn vị đã nghiên cứu và ứng dụng nhiều giải pháp như giám sát chất lượng nước trực tuyến, công nghệ bể lọc tiếp xúc sinh học để xử lý nguồn nước nhiễm hữu cơ và amoni, vật liệu lọc đa tầng, kết hợp năng lượng tái tạo và tiết kiệm năng lượng trong cấp nước hộ gia đình.
Kết quả là đến nay, toàn quốc có khoảng 68% hộ dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn, trong đó 60% hộ dân sử dụng nước từ các công trình cấp nước tập trung, còn 8% hộ dân được cấp nước từ hệ thống cấp nước hộ gia đình.
Tuy vậy, nguồn lực đầu tư trong lĩnh vực nước sạch nông thôn vẫn còn hạn chế. Cụ thể, trong giai đoạn 2020 - 2024, tổng vốn đầu tư cho cấp nước sạch nông thôn đạt khoảng 13,4 nghìn tỷ đồng, trong khi nhu cầu giai đoạn 2021 - 2025 ước tính cần tới 29,2 nghìn tỷ đồng (tức thiếu gần 16.000 tỷ đồng).
Diễn đàn "Vai trò của nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trong phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn văn minh"
Theo Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt nông thôn vẫn tăng đều qua các năm. Chiến lược quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đề ra mục tiêu: đến năm 2030, phấn đấu 80% người dân nông thôn được sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn; tăng cường năng lực quản lý, phát triển hệ thống cấp nước nông thôn thích ứng với biến đổi khí hậu, bền vững về tài chính và vận hành hiệu quả.
Theo ông Giáp Mai Thùy, để nâng cao hiệu quả cung cấp nước sạch nông thôn, cần hoàn thiện cơ chế, chính sách và đầu tư xây dựng các công trình cấp nước tập trung quy mô lớn, đồng bộ, hiện đại, ưu tiên cho các khu vực khan hiếm nước, vùng hạn hán, vùng sâu, vùng xa và hải đảo.
Ông Thùy đề xuất hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý cấp nước nông thôn theo mô hình chính quyền hai cấp; rà soát, điều chỉnh giá nước phù hợp với thực tế. Trong thời gian tới cần tiếp tục hướng dẫn người dân áp dụng các giải pháp thu, trữ nước an toàn tại hộ gia đình.
Ông Lương Văn Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi cho biết, việc nâng tỷ lệ người dân nông thôn được dùng nước sạch lên 80% vào năm 2030 không chỉ là mục tiêu về hạ tầng kỹ thuật mà còn là nhiệm vụ an sinh xã hội, đặc biệt tại những vùng sâu, vùng xa, nơi còn nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn nước an toàn.
Để đạt được mục tiêu trên, cần sự tham gia đồng bộ của các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân, trong đó trọng tâm là thu hút đầu tư xã hội hóa vào lĩnh vực cấp nước nông thôn.
Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã hoàn thiện dự thảo nghị định mới về quản lý nước sạch nông thôn, trong đó quy định rõ từ khâu đầu tư, quản lý vận hành đến cơ chế huy động vốn xã hội hóa. Nghị định kỳ vọng sẽ khắc phục những bất cập hiện nay, tạo hành lang pháp lý thông suốt để thu hút doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế tham gia cung cấp dịch vụ nước sạch.
Ông Lương Văn Anh đề xuất Nhà nước dành nguồn lực ưu tiên cho các vùng khó khăn, miền núi, biên giới và hải đảo - những nơi doanh nghiệp khó đầu tư do chi phí cao, hiệu quả thấp; cùng với đó là việc huy động người dân tham gia đóng góp kinh phí, ngày công hoặc đất đai để hình thành công trình. Bên cạnh đó, cần truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của nước sạch và vệ sinh môi trường.
Ông cũng nhấn mạnh sự đồng hành giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân là nền tảng bảo đảm tính bền vững cho các chương trình nước sạch nông thôn trong giai đoạn mới.