Phát biểu khai mạc tọa đàm, GS.TS. Nguyễn Thành Hiếu, Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, sau gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về lượng và chất, từng bước khẳng định vai trò trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đến năm 2024, khu vực này chiếm 53,4% tổng vốn đầu tư xã hội; 82,07% tổng lao động trong nền kinh tế; đóng góp 38,6% tổng lợi nhuận trước thuế và 51% tổng thu nhập tạo ra cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp. Đặc biệt, khu vực kinh tế tư nhân đã đóng góp 43% tổng GDP và chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP năm 2024; mức đóng góp lớn nhất trong các thành phần kinh tế.
Những con số này khẳng định vững chắc vai trò trung tâm và tiềm năng to lớn của khu vực kinh tế tư nhân, đồng thời đặt nền tảng cho việc nâng tầm vị trí của khu vực này thành động lực chính trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của Việt Nam.
Tháo gỡ các điểm nghẽn nhằm tạo đột phá phát triển kinh tế tư nhân. (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, GS.TS. Nguyễn Thành Hiếu cũng nhận định, so với kỳ vọng trở thành trụ cột phát triển kinh tế quốc gia, khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn nhiều bất cập. Hiện nay, đây là khu vực có hiệu quả kinh doanh, trình độ khoa học công nghệ, năng suất lao động và thu nhập người lao động thấp nhất trong các thành phần kinh tế. Đồng thời, khu vực này đang có dấu hiệu “hụt hơi” trong quá trình phát triển.
Nguyên nhân bắt nguồn từ nhiều “nút thắt” như: nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của kinh tế tư nhân; thể chế và chính sách còn thiếu công bằng và bao trùm; chưa có mô hình liên kết hiệu quả giữa các bộ phận cấu thành trong khu vực tư nhân; năng lực nội tại và khả năng tiếp thu nguồn lực phát triển còn yếu; những hạn chế về chất lượng đội ngũ doanh nhân. Những tồn tại này cần được nhận diện rõ và tháo gỡ kịp thời bằng các giải pháp đột phá để tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển thực chất, vững mạnh và đóng góp xứng đáng vào quá trình phục hồi, tăng trưởng kinh tế của đất nước trong giai đoạn mới.
Trao đổi tại tọa đàm, các đại biểu đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế nội tại, những điểm nghẽn làm kìm hãm quá trình phát triển, những xu hướng phát triển chậm lại của khu vực kinh tế tư nhân trong môi trường cạnh tranh với các khu vực kinh tế khác và trong môi trường quốc tế. Từ đó, đại biểu đề xuất những giải pháp đột phá phát triển kinh tế tư nhân nhằm vượt qua các rào cản, tháo gỡ các điểm nghẽn, hướng đến mục tiêu trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.
GS.TS. Ngô Thắng Lợi, giảng viên cao cấp Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất hai nhóm giải pháp lớn. Thứ nhất, hoàn thiện mô hình phát triển bao trùm, bảo đảm bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp trong tiếp cận cơ hội và phân phối kết quả hoạt động kinh doanh. Chính sách cần hỗ trợ riêng cho từng nhóm đối tượng, từ doanh nghiệp quy mô lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ đến các hộ kinh doanh, để khuyến khích phát triển và mở rộng quy mô.
Thứ hai, thúc đẩy liên kết nội khối và quốc tế, cần hoàn thiện mô hình hiệp hội kinh doanh, trao quyền điều hành cho các doanh nhân tâm huyết để trở thành đầu mối kết nối doanh nghiệp. Ông Lợi đề xuất nhanh chóng chuyển đổi các hiệp hội mang tính địa phương sang tầm cỡ vùng, xóa bỏ rào cản hành chính, lấy lợi ích kinh tế và sự thống nhất nội tại làm tiêu chuẩn liên kết.
Nhằm tạo bứt phá cho phát triển doanh nghiệp tư nhân, từ phía doanh nghiệp, ông Trần Văn Thế, Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư và phát triển InDel đề xuất, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng đồng bộ, minh bạch và ổn định, đặc biệt trong các lĩnh vực doanh nghiệp đang gặp nhiều vướng mắc như đầu tư, đất đai, tín dụng và hợp tác công tư. Nhà nước phải khẳng định cam kết đối xử bình đẳng với mọi thành phần kinh tế, loại bỏ cơ chế xin – cho và mở rộng không gian phát triển cho doanh nghiệp tư nhân trong các lĩnh vực trước đây vốn là “sân chơi” của khu vực nhà nước
Bên cạnh đó, để khắc phục tình trạng manh mún, đứt gãy trong sản xuất, rất cần thúc đẩy mạnh mẽ các mô hình liên kết doanh nghiệp – từ cụm ngành đến chuỗi cung ứng nội địa.